راسخون

مرحوم شیخ محمداسماعیل محلاتی، از علمای نجف در دوره مشروطه، نیز در اعلامیه ای که در تحریم کالاهای خارجی صادر کرد، به این نکته اشاره نمود که استفاده از کالاهای خارجی از دو جهت موجب کاهش ثروت ملی خواهد شد.

وجه اول این است که مصرف کالای خارجی موجب می شود ثروت و مال ایرانیان و مسلمین به جیب اجانب برود و لذا، برای احتراز از این مسئله، باید از مصرف این کالاها پرهیز کرد:

پر واضح است که امتعه و اقمشه، که از طرف اجنبی بر ما وارد می شود، آنچه مخارج برده از گمرک و کرایه جهاز و … سرکش قیمت آن امتعه نموده، از ما می گیرند. پس در حقیقت، همه آن مصارف از جیب ما داده می شود و همه آن ادارات به اندازه خود، به پول ما دوران می یابد [اداره می شود] … در حقیقت، تجارت اروپاییان با ما ایرانیان وسیله ای است برای آنکه اموالی از ما استنقاد شود [دریافت شود] و از چنگال ما بیرون رود به مصرف تقویت دول و عمارت بلاد آنها برسد (رجبی، 1390، ص44).

وجه دوم این است که مصرف کالای خارجی موجب تضعیف صنعت و تولید داخلی شده، از این نظر، موجب کاهش ثروت ملی می شود:

مرحوم شیخ محمداسماعیل محلاتی، از علمای نجف در دوره مشروطه، نیز در اعلامیه ای که در تحریم کالاهای خارجی صادر کرد، به این نکته اشاره نمود که استفاده از کالاهای خارجی از دو جهت موجب کاهش ثروت ملی خواهد شد.

وجه اول این است که مصرف کالای خارجی موجب می شود ثروت و مال ایرانیان و مسلمین به جیب اجانب برود و لذا، برای احتراز از این مسئله، باید از مصرف این کالاها پرهیز کرد:

پر واضح است که امتعه و اقمشه، که از طرف اجنبی بر ما وارد می شود، آنچه مخارج برده از گمرک و کرایه جهاز و … سرکش قیمت آن امتعه نموده، از ما می گیرند. پس در حقیقت، همه آن مصارف از جیب ما داده می شود و همه آن ادارات به اندازه خود، به پول ما دوران می یابد [اداره می شود] … در حقیقت، تجارت اروپاییان با ما ایرانیان وسیله ای است برای آنکه اموالی از ما استنقاد شود [دریافت شود] و از چنگال ما بیرون رود به مصرف تقویت دول و عمارت بلاد آنها برسد (رجبی، 1390، ص44).

وجه دوم این است که مصرف کالای خارجی موجب تضعیف صنعت و تولید داخلی شده، از این نظر، موجب کاهش ثروت ملی می شود:

یکی از راه هایی که علما برای مقابله با نفوذ و دخالت بیگانگان به کار بردند، حمایت از تولید ملی و تحریم کالاهای خارجی بود.
در اصفهان آیت الله آقا نجفی اصفهانی
به مردم سفارش کرد: کالاهای انگلیسی را نخرند و به جای آن از تولیدهای داخلی استفاده کنند. راهی که با موفقیت در زمان میرزای شیرازی (ره) در مبارزه با کمپانی رژی و تحریم تنباکو تجربه شده بود.
در گزارش سفیر بریتانیا آمده است: آقا نجفی روزی در مسجد شرح مفصلی از فوائد متروک داشتن اقمشه اروپایی بیان نمود و می گفت: او و سایر علما از این به بعد به ترک منسوجات فرنگی خواهند کوشید.
علمای شیراز نیز در اعتراض به این کار خرید و فروش کالاهای اروپایی را حرام اعلام کردند.
یکی دیگر از ابعاد مبازه علما با نفوذ اقتصادی و استعماری بیگانگان، تاسیس شرکت اسلامیه برای تولید کالاهای داخلی به منظور بی نیازی از مصرف کالاهای خارجی بود.

حمایت از کالای ایرانی =ساخت ایران